Το ανάκτορο των Αιγών, έργο του Μικρασιάτη Πολεοδόμου και Αρχιτέκτονα Πυθέου

Το ανάκτορο του Φιλίππου Β’, στις Αιγές, ήταν τρεις φορές μεγαλύτερο από τον Παρθενώνα και δεν στέγαζε απλώς τη βασιλική οικογένεια. Ηταν ένα δημόσιου χαρακτήρα κτήριο, με πολλές λειτουργίες, στο οποίο είχαν πρόσβαση αξιωματούχοι και απλοί πολίτες του μακεδονικού βασιλείου. Το εντυπωσιακό αυτό Μέγαρο, έκτασης 12.000 τ.μ., έργο πιθανόν του μεγαλοφυούς αρχιτέκτονα Πυθέου, θα ανακτήσει σύντομα την τρίτη του διάσταση.

Επίσης, διέθετε εσωτερικές αυλές, στοές, και μεγάλες αίθουσες υποδοχής, ενώ είχε δάπεδα καλυμμένα με μαρμαροθετήματα ή ψηφιδωτά, σκέτα, με απλά γεωμετρικά θέματα ή τεράστιες σύνθετες παραστάσεις, όπως είναι η Απαγωγή της Ευρώπης, ψηφιδωτό 100 τ.μ.

Ενα μεγάλο τετράγωνο δωμάτιο με ψηφιδωτό δάπεδο στο οποίο υπάρχει παράσταση της Αρπαγής της Ευρώπης αφήνει το περιθώριο μιας ερμηνείας όπως αυτή που θέλει τον Φίλιππο Β Δ ως τον πρώτο ευρωπαίο ηγεμόνα! «…Μηδέποτε ενηνοχέναι Ευρώπη τοιούτον άνδραν παράπαν οίον τον του Αμύντου Φίλιππον» αναφέρει άλλωστε ο ιστορικός Θεόπομπος, ενώ μετά την αναχώρηση του Αλέξανδρου για την Ασία, ο Αντίπατρος, που έμεινε πίσω, αποκαλούνταν «στρατηγός της Ευρώπης».

Οι αρχαιολόγοι στη Βεργίνα εντόπισαν ομοιότητες του ανακτόρου αυτού με το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού και τον ναό της Αθηνάς στην Πριήνη της Μικράς Ασίας, και οδηγήθηκαν στην υπόθεση ότι μπορεί να είναι έργο του ίδιου αρχιτέκτονα και πολεοδόμου, του Πυθέου.

Ο αρχιτέκτονας Πύθεος

Ενας σπουδαίος αρχιτέκτονας του 4ου αι. π.Χ. θα μπορούσε να έχει χτίσει το ανάκτορο του Φιλίππου Β’ στις Αιγές, όπως καταθέτει ως υπόθεση εργασίας η κυρία Αγγελική Κοτταρίδη. Πρόκειται για τον Πύθεο από τη Μικρά Ασία, αρχιτέκτονα του ναού της Αθηνάς Πολιάδος στην Πριήνη και του Μαυσωλείου του Μαύσωλου, αλλά και πολεοδόμο επίσης, ο οποίος εφάρμοζε στα έργα του καθαρούς μαθηματικούς λόγους. Στην περίπτωση μάλιστα του ανακτόρου των Αιγών ο αριθμός 8 φαίνεται να είναι το κλειδί σε διάφορες διαστάσεις. Ο ίδιος άλλωστε είχε συνεργαστεί στο Μαυσωλείο με τον γλύπτη Λεωχάρη, ο οποίος εργάστηκε για τον Φίλιππο Β Δ στο ανάκτορο.

Ο αρχαιολογικός χώρος των Αιγών Αρχικά, θα αναστηλωθεί η ανατολική και βόρεια πτέρυγα τού κυρίως κτηρίου, ενώ στη συνέχεια θα δούμε να υψώνονται κάποιοι κίονες του εσωτερικού αιθρίου, στο οποίο σχηματίζονταν στοές (σε κάποια σημεία διώροφες). Ο χώρος αυτός, στην καρδιά του ανακτόρου, χρησίμευε και για τη συνάθροιση κοινού, αφού χωρούσε γύρω στους 3.500 ανθρώπους.

Το κτήριο (4ου αι. π.Χ.) φαίνεται ότι καταστράφηκε μια νύχτα, τον 1ο αι. μ.Χ., όταν «έσπασε» το βουνό, καλύπτοντας με τόνους λάσπης όλο τον οικισμό. Οι κάτοικοι βέβαια έχτισαν ξανά τα σπίτια τους, αλλά το παλάτι παρέμεινε στις λάσπες, με τα νερά να κατακλύζουν τις βασιλικές αίθουσες, τις καταστόλιστες με εξαίσια μαρμαροθετήματα και ψηφιδωτά. Στα χρόνια που ακολούθησαν, λιθολογήθηκε άγρια. Με το αρχιτεκτονικό του υλικό (πέτρες, ακόμη και ολόκληροι κίονες) κατασκευάστηκαν σπίτια, αλλά και τάφοι, από τη Ρωμαϊκή εποχή ώς και τους δύο τελευταίους αιώνες. Σεισμοί, ωθήσεις γαιών και η φθορά του χρόνου, το αποτέλειωσαν. Σήμερα, αποκαλύπτονται μόνο τα ίχνη του, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η κατανόηση του μεγέθους και της μεγαλοπρέπειας που είχε στην ακμή του, όταν ήταν έδρα ενός ισχυρού βασιλείου και μεγάλο διοικητικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής.

Ερευνώντας τα ίχνη του, η προϊσταμένη της ΙΖ’ Εφορείας Αρχαιοτήτων της περιοχής, Αγγελική Κοτταρίδη, μία από τις αγαπημένες μαθήτριες του Μανόλη Ανδρόνικου, προσπαθεί να συντηρήσει και να αναστηλώσει ό,τι έχει απομείνει από αυτό, για να φανεί η έκταση που είχε, αν όχι η μεγαλοπρέπειά του. Με το ιδιαίτερο ταμπεραμέντο που τη διακρίνει, υποστήριξε με πάθος στο Αρχαιολογικό Συμβούλιο την αρχιτεκτονική μελέτη της Ολυμπίας Φελεκίδου, που παρουσιάστηκε και εγκρίθηκε με ευμενέστατα σχόλια.

Η μελέτη προβλέπει τη στερέωση, ανάταξη και αναστήλωση της ανατολικής και βόρειας πτέρυγας του κεντρικού τμήματος του κτηρίου. Σύμφωνα με την κ. Κοτταρίδη, μεγάλος εχθρός του ανακτόρου, εκτός από το χρόνο, είναι η ίδια η φύση. «Οι πέτρες του, χωρίς υπερβολή… φυτρώνουν», γιατί το κτήριο είναι κατασκευασμένο από πωρόλιθο, ο οποίος έχει την ιδιότητα, μόλις έρθει σε επαφή με το νερό, να βγάζει βρύα και χόρτα. Φταίει και το υπέδαφος, όπως εξήγησε, γιατί είναι μαλακό και συγκρατεί την υγρασία. Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνουν αποστραγγιστικά έργα και μια ειδική μελέτη για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα οριστικά. Ηδη, έχουν γίνει κάποια προκαταρκτικά έργα προς αυτή την κατεύθυνση, γιατί το αρχαίο «κολυμπούσε στα νερά», όπως χαρακτηριστικά είπε.

Παραδόξως, τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, που συνήθως δεν ενθαρρύνουν τους αναστηλωτές για μεγάλης έκτασης επεμβάσεις, ώστε να μην αλλοιώνεται ο χαρακτήρας των μνημείων, στην περίπτωση αυτή προέτρεψαν τους μελετητές να σηκώσουν και τη δεύτερη σειρά κιόνων, που υπήρχε στην εσωτερική αυλή κατά την αρχαιότητα. Από την πλευρά της, η κ. Κοτταρίδη δήλωσε την πρόθεσή της να ζητήσει από το Λούβρο ένα κιονόκρανο και κάποιους σφονδύλους κιόνων, που βρίσκονται εκεί από το 19ο αιώνα. «Εχει εντοπιστεί περίπου το 70% του αρχαίου υλικού στα σημεία που θα γίνει η επέμβαση», τόνισε, διευκρινίζοντας πως το επόμενο βήμα θα είναι η αναστήλωση κάποιων τοίχων του κτηρίου, σε ύψος 1-2 δόμων, από το σωζόμενο αρχαίο υλικό. Τα κατώφλια που λείπουν θα ανακατασκευαστούν με τεχνητό λίθο.

πηγές: enet, tovima

Advertisement

Μνημείο Μικρασιατικού Ξεριζωμού στο Χαλάνδρι

Μνημείο Μικρασιατικού Ξεριζωμού στο Χαλάνδρι Αττικής (2011).

Μνημείο Προσφύγων – Αλησμόνητων Πατρίδων στο Πολύκαστρο

Μνημείο Προσφύγων – Αλησμόνητων Πατρίδων στο Πολύκαστρο του Νομού Κιλκίς.

   Το μνημείο προσφύγων αλησμόνητων πατρίδων, που κατασκευάστηκε το Σεπτέμβριο του 2010 και φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Κικώτη Γεώργιο, είναι εγκατεστημένο στο Πολύκαστρο, στο δρόμο εισόδου στην κωμόπολη με κατεύθυνση από Θεσσαλονίκη, στα 1700 μέτρα από την πινακίδα «Πολύκαστρο», σε πάρκο στη συμβολή των οδών Εθνικής Αμύνης – Κιλκίς και Βενιζέλου.

Το μνημείο αποτελείται από μαύρη επιτύμβια στήλη κι από μεγάλη λευκή μαρμάρινη επιφάνεια  που έχει χαραγμένες σε μορφή χάρτη τις τοποθεσίες των αλησμόνητων πατρίδων: ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΡΩΜΥΛΙΑ , ΣΙΝΑΠΛΙ, ΡΑΒΔΑΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ, ΣΜΥΡΝΗ, ΠΑΝΟΡΜΟ, ΓΚΕΤΖΕΣ, ΜΕΤΣΒΕΛΙ,  ΣΑΜΨΟΥΝΤΑ, ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ, ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ, ΒΑΤΟΥΜ, ΚΑΡΣ. Ανάμεσα στις αναγραφόμενες περιοχές, βρίσκονται κολλημένες πάνω στη μαρμάρινη επιφάνεια τρεις μεταλλικές παραστάσεις, πλάτους περίπου 1 μέτρου η κάθε μια,  που απεικονίζουν στιγμιότυπα: οι δύο από τον προσφυγικό διωγμό, όπου πρόσφυγες εγκαταλείπουν ομαδικά την πατρίδα κι η τρίτη, κι ενδιάμεση,  από την καταστροφή της Σμύρνης, με τη φλεγόμενη πόλη και τα απεγνωσμένα πλήθη στην παραλία.

πηγή: http://plagia-paionias.blogspot.gr/

Μνημείο Μικρασιατικής Μνήμης Ερμούπολης Σύρου

Μνημείο Μικρασιατικής Μνήμης Ερμούπολης Σύρου.

Ο Σύλλογος Μικρασιατών πραγματοποίησε τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Μικρασιατικής Μνήμης την Κυριακή 23 Ιουνίου 2013 στο πάρκο του Ξηροκάμπου στην Ερμούπολη, περιοχή του παλιού προσφυγικού συνοικισμού. Τα αποκαλυπτήρια έκαναν οι τρεις τελευταίοι εν ζωή κάτοικοι Ερμούπολης γεννημένοι στη Μικρά Ασία.Το μνημείο φιλοτεχνήθηκε από τον Τήνιο γλύπτη Θεόδωρο Βιδάλη και το επίγραμμα στη βάση του είναι από την ποιητική συλλογή «ΜΙΚΡΑΣΙΑ» του Ηλία Λαζάρογλου που έφτασε δώδεκα ετών από τη Σμύρνη και ανδρώθηκε στη Σύρο και γράφει: «Αξέχαστες πατρίδες μας, Μικρασιατικές, απέθαντες στη σκέψη και στο χρόνο», ενώ έγινε αναπαράσταση άφιξης προσφύγων στη Σύρο.Στη συνέχεια έγινε η αναβίωση του εθίμου του «αφανού», το άναμμα φωτιάς, με τα στεφάνια της Πρωτομαγιάς.

Η Ερμούπολη άρχισε να κατοικείται από τους πρόσφυγες που ήρθαν σταδιακά στο νησί από τη Μικρά Ασία, τη Χίο, την Κάσο, τα Ψαρά και την Κρήτη από το 1822. Οι πρώτοι πρόσφυγες ήταν θύματα των σφαγών που είχε εξαπολύσει ο τουρκικός στόλος σε αυτές τις περιοχές το 1822. Η ύπαρξη καθολικών στο νησί της Σύρου είχε θέσει το νησί υπό την προστασία των δυτικών μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Έτσι οι πρόσφυγες αναζήτησαν στο νησί της Σύρου κυρίως ασφάλεια. Από τις εσωτερικές αυτές μεταναστεύσεις, εξάλλου, έχουν πάρει το όνομά τους κάποιες συνοικίες της Ερμούπολης, όπως το «Βροντάδο». Η ονομασία της πόλης αποφασίστηκε με πρωτότυπο τρόπο, σε συμβούλιο που έγινε το 1823 από τους πρώτους οικιστές της πόλης έξω από τη μητρόπολη (Μεταμόρφωση) και ονομάστηκε Ερμούπολη προς τιμή του αρχαίου θεού του εμπορίου Ερμή.

Οι πρόσφυγες το 1823 κτίζουν τον ιερό ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στην κορυφή του λόφου, γύρω από τον οποίο είναι χτισμένη σήμερα η Ερμούπολη. Σήμερα αποτελεί την Μητρόπολη των Ορθοδόξων κατοίκων της Σύρου. Το 1833 ακριβώς 11 χρόνια από τη στιγμή που έφτασαν οι πρώτοι πρόσφυγες στο νησί χτίζουν το πρώτο Δημόσιο Γυμνάσιο της Ελεύθερης Ελλάδας με γυμνασιάρχη το Νεόφυτο Βάμβα.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 εγκαθίστανται στην Ερμούπολη Σύρου όπως και σε πολλά νησιά των Κυκλάδων Μικρασιάτες πρόσφυγες εμπλουτίζοντας την ανθρωπογεωγραφία των νησιών.

Μνημείο Προσφυγικού Ελληνισμού Νεάπολης Θεσσαλονίκης

Μνημείο Προσφυγικού Ελληνισμού Νεάπολης Θεσσαλονίκης (βρίσκεται στην είσοδο του Καθεδρικού Ναού Τιμίου Προδρόμου Νεαπόλεως και τα αποκαλυπτήρια πραγματοποιήθηκαν από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στις 19 Οκτωβρίου 2013).

ΤΑ ΦΩΤΑ ΣΤΟ ΑΪΒΑΛΙ (Φώτης Κόντογλου)

Τα μικρασιατικά Θεοφάνεια από τον Φώτη Κόντογλου

«…Στα θαλασσινά τα μέρη ρίχνουνε τον Σταυρό, ύστερ’ από τη Λειτουργία των Θεοφανείων. Έτσι τον ρίχνανε και στην πατρίδα μου, κ’ ήτανε ένα θέαμα έμορφο και παράξενο…».

Ξεκινούσε η συνοδεία από τη Μητρόπολη. Μπροστά πηγαίνανε τα ξαφτέρουγα και τα μπαϊράκια, κ’ ύστερα πηγαίνανε οι παπάδες με τον δεσπότη, ντυμένοι με τα χρυσά τα άμφια, παπάδες πολλοί κι αρχιμαντρίτες, γιατί η πολιτεία είχε δώδεκα εκκλησίες, και κατά τις επίσημες μέρες στις μικρές ενορίες τελειώνανε γλήγορα τη Λειτουρ­γία και πηγαίνανε οι παπάδες στη μητρόπολη, για να γίνεται η γιορ­τή πιο επίσημη.

Οι ψαλτάδες ήτανε και κείνοι κάμποσοι κ’ οι πιο καλλίφωνοι, και ψέλνανε με μεγαλοπρέπεια βυζαντινά, δηλαδή ελ­ληνικά, κι όχι σαν σήμερα πού τρελλαθήκαμε και κάναμε την ψαλ­μωδία μας σαν ανάλατα και ξενικά θεατρικά τραγούδια. Από πίσω ακολουθούσε λαός πολύς.

Σαν φτάνανε στ’ Αγγελή τον Γιαλό, όπως λέγανε κείνη την ακρογιαλιά, ο δεσπότης με τους παπάδες ανεβαίνανε σε μια μεγάλη σανιδωτή σάγια εμορφοσκαρωμένη, για να κάνουνε τον Αγιασμό.
Ο κόσμος έπιανε την ακρογιαλιά κι ανέβαινε ο καθένας όπου εύρισκε, για να μπορεί να βλέπει. Τα σπίτια πού ήτανε ένα γύρο γεμίζανε κόσμο. Οι γυναίκες θυμιάζανε από τα παραθύρια. Από το μέρος της θάλασσας ήτανε μαζεμένα ίσαμε 100 καΐκια και βάρκες αμέτρητες, με τις πλώρες γυρισμένες κατά το μέρος πού στεκότανε ο δεσπότης.

Έτσι πού ήτανε παραταγμένα τα καΐ­κια, μοιάζανε σαν αρμάδα πού θα κάνει πόλεμο.

Πιο ανοιχτά, κατά το πέλαγο, έβλεπες φουνταρισμένα τα μεγάλα καΐκια, γεμάτα κόσμο και κείνα. Άλλα πάλι είχανε περιζωσμένες τις βάρκες πού βρισκόντανε γιαλό, κ’ ήτανε κι αυτά γεμάτα κόσμο, προ πάντων θαλασσινοί και παιδομάνι.

Σ’ αυτά τα μέρη κάνει πολύ κρύο, και τις πιο πολλές φορές οι αντένες των καραβιών ήτανε χιονισμένες, ένα θέαμα πολύ έμορφο. Απάνου στα ξάρτια και στις σκαλιέρες, στις γάμπιες και στα μπαστούνια των καραβιών ήτανε σκαλωμένοι πλήθος θαλασσινοί, μεγάλοι και μικροί. Η θάλασσα ήτανε κοιμισμένη, μπουνάτσα.

Αϊβαλιώτης Καπετάνιος , έργο Φωτίου Κόντογλου 1955

Κρούσταλλα κρεμόντανε από τα ξάρτια σε πολλά καΐκια. Κρύο τάρταρος. Στην κάθε βάρκα από κείνες πού είχανε κοντοζυγώσει στη στε­ριά και περιμένανε να πέσει ο Σταυρός στη θάλασσα, στεκόντανε από ένα – δυο νοματέοι απάνω στην πλώρη, ενώ άλλοι δυο ήτανε στα κουπιά.

Αυτοί πού στεκόντανε ορθοί στην πλώρη, ήτανε ολόγυμνοι, εξόν ένα άσπρο βρακί πού φορούσανε σαν πεστιμάλι. Οι πιο πολλοί ήτανε σαν θεριά, χεροδύναμοι, πλαταράδες, χοντρολαίμηδες, μαλλιαρόστηθοι, τα κορμιά τους ήτανε κόκκινα από το κρύο.

Τα ποδάρια τους ήτανε γερά και φουσκωμένα σαν αδράχτια, θαλασσάνθρωποι, γεμιτζήδες, κοντραμπατζήδες, ψημένοι με τ’ αλάτι. Οι πιο πολλοί είχανε ριχμένες στις πλάτες τις γούνες τους, για να μην παγώσουνε, Ένα – δυο όμως στεκόντανε γυμνοί και κάνανε κάπου – κάπου τον σταυρό τους. Μα το μάτι τους ήτανε καρφωμένο στο μέρος πού θα ‘ριχνε τον Σταυρό ο δεσπότης.

 Ανάμεσα στους γυμνούς ήτανε ο Κωστής ο Γιωργάρας, ο Στρατης ο Μπεκός, ο Γιωργής ο Σόνιος, ο Δημητρός ο Μπούμπας,  Πέτρος ο Κλόκας, ο Βασίλης ο Αρναούτης, ο παλαβό – Παρασκευάς κι άλλοι.
Σαν να τους βλέπω μπροστά μου. Ο Γιωργάρας ήτανε μιαν ανθρωπάρα θηρίο, σαν Κουταλιανός, με μουστάκια μαύρα, μ’ έναν λαιμό σαν βαρέλι.Είχε δεμένο στο κεφάλι του ένα μαντίλι κ’ ήτα­νε ίδιος κουρσάρος. Ακουμπούσε απάνω σ’ ένα κοντάρι, λες κ’ ήτανε ο Ποσειδώνας ζωντανός.

Ο Δημητρός ο Μπούμπας ήτανε ένα άλλο θεριόψαρο, χοντρός και κοντόφαρδος, μαυριδερός σαν Σαρακηνός, και καθότανε ανεκούρκουδος, σκεπασμένος με τη γούνα του, με το μάτι του καρφωμένο στον δεσπότη.

Ο Μικρασιάτης Φώτης Κόντογλου.

 Ο Πατσός ο Αράπης, ο λεγόμενος παλαβό – Παρασκευάς, είχε γένεια κατσαρά και κόκκινα και το πετσί του ήτανε από φυσικό του κόκκινο. Στο κορμί ήτανε αντρειωμένος και σβέλτος σαν τζαμπάζης και δεν χαμπάριζε ολότελα από κρύο. Στο σουλούπι ήτανε ίδιος Ρούσος.

Αυτός ήτανε ανεβασμένος απάνω στα ξάρτια σε μια μπρατσέρα φουνταρισμένη, και στεκότανε δίχως να σαλέψει, σαν τ’ άγαλμα. Μυστήριο πώς δεν πάγωνε!

 

O Πέτρος ο Κλόκας ήτανε ο μονάχος πού δε φορούσε βρακιά. Αυτός ήτανε ευρωπαϊσμένος, φορούσε στενό πανταλόνι και ναυτικό σκουφί. Στο κορμί ήτανε λιγνός και μάγκας στο σχέδιο.

O Πέτρος ο Κλόκας ήτανε ο μονάχος πού δε φορούσε βρακιά. Αυτός ήτανε ευρωπαϊσμένος, φορούσε στενό πανταλόνι και ναυτικό σκουφί. Στο κορμί ήτανε λιγνός και μάγκας στο σχέδιο.

Τα χέρια του τα ‘χε μπλεγμένα μπροστά στο στήθος του και σουλατσάριζε απάνω στη βάρκα, ολοένα μιλούσε κ’ έκανε και κάμποσα θεατρικά.

Σαν σίμωνε λοιπόν η συνοδεία στη θάλασσα, κι ακουγότανε από μακριά η ψαλμωδία, γινότανε μεγάλος αλαλαγμός απάνω στις βάρκες. Οι βουτηχτάδες πετούσανε τις γούνες τους κ’ οι άλλοι τραβούσανε τα κουπιά, για να ‘ναι οι βάρκες τους κοντά στο μέρος πού θα ‘πεφτε ο Σταυρός. Άλλοι φωνάζανε από τα ξάρτια, άλλοι μαλώνανε, άλλοι ανεβαίνανε στις κουπαστές για να δούνε. Τέλος φτάνανε οι στρατιώτες και ταχτοποιούσανε τον κόσμο.
Μπροστά πήγαινε ο αξιωματικός ο Τούρκος κι άνοιγε τον δρόμο να περάσει ο δεσπότης, κ’ έλεγε: «Γιόλ βέριν εφεντιά!» – δηλαδή: «Κάνετε δρόμο στον αφέντη!» Ο στρατός αραδιαζότανε σε παράταξη κ’ οι ψαλτάδες ψέλνανε πολλές φορές «Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου, Κύριε».

Στο τέλος το ‘ψελνε κι ο δεσπότης κ’ έριχνε τον Σταυρό στη θάλασσα. Αλαλαγμός σηκωνότανε μέσα στη θάλασσα. Οι βάρκες και τα καΐκια καργάρανε τα κουπιά και τρακάρανε το ‘να τ’ άλλο.

Οι πλώ­ρες χτυπούσαμε η μια την άλλη. Κουπιά, κοντάρια, καμάκια, απόχες μπερδευόντανε μεταξύ τους. Οι βουτηχτάδες πέφτανε στο νερό κ’ ή θάλασσα άφριζε σαν να παλεύανε σκυλόψαρα. Πολλοί απ’ αυτούς κάνανε ώρα πολλή ν’ ανεβούνε απάνω, παίρνανε μακροβούτι και ψάχνανε στον πάτο να βρούνε τον Σταυρό. Για μια στιγμή φανερωνότανε κανένα κεφάλι και βούλιαζε γλήγορα πριν να το δεις.

 Άξαφνα βγήκε ένα κεφάλι με κόκκινα γένεια κ’ ένα χέρι ξενέρισε και βαστούσε τον Σταυρό. Ήτανε ο παλαβό – Παρασκευάς. Με δυο – τρεις χεροβολιές κολύμπησε κατά το μέρος του δεσπότη και σκάλωσε στην αραξιά.

Έκανε μετάνοια και φίλησε το χέρι του κ’ έδωσε τον Σταυρό. Ο δεσπότης τον πήρε, τον ασπάστηκε και τον έβαλε στον ασημένιο δίσκο κ’ υστέρα έδωσε τον δίσκο στον Παρασκευά.
Οι ψαλτάδες πιάσανε πάλι και ψέλνανε κι ο κόσμος αλάλαζε. Ύστερα η συνοδεία τράβηξε πάλι για την εκκλησιά. Ο Παρασκευάς θεόγυμνος, με τον δίσκο στα χέρια, γύριζε στους μεγάλους καφενέδες και στις ταβέρνες κ’ έρριχνε ο κάθε ένας ό,τι ρεγάλο ήθελε.
Τόσες ώρες ολόγυμνος και βρεμένος, με παγωμένο βρακί, μήτε κρύωνε, μήτε κάνε τους ώμους του δεν ανεσήκωνε.
Όπως ήτανε κοκκινογένης αστακόχρωμος, έλεγε κανένας πώς ήτανε ο Σκύθης Ανάχαρσις, πού γύριζε τον χειμώνα γυμνός μέσα στην Αθήνα τα παλιά τα χρόνια, κ’ οι Αθηναίοι τον ρωτούσανε γιατί δεν κρυώνει, κι αυτός αποκρινότανε πώς όλο το κορμί του είναι σαν το κούτελο, πού δεν κρυώνει ποτές.

Την ώρα πού έπεφτε ο Σταυρός στη θάλασσα, όλα τα καΐκια και τα καράβια, πού ήτανε φουνταρισμένα ανοιχτά στο πέλαγο, γυρίζανε την πλώρη τους κατά την Ανατολή, από κει πού ήρθε ο Χριστός στον κόσμο.

Από το βιβλίο του Φώτη Κόντογλου «Το Αϊβαλί η πατρίδα μου»

Ο Φώτης Κόντογλου μιλάει για τα Άγια Θεοφάνεια και ψέλνει ύμνους της εορτής (από ηχογράφηση που έγινε στις 2 Ιανουαρίου του 1961)

 

ΠΗΓΕΣ: Patrablog  Αναβάσεις

Προτάσεις των νέων της πόλης για δράσεις στο Δήμο Θεσσαλονίκης

Νέο Δημαρχιακό Μέγαρο Θεσσαλονίκης

Συνέχιση και διεύρυνση του Προγράμματος αισθητικής αναβάθμισης των τυφλών τοίχων των πολυκατοικιών με τοιχογραφίες μεγάλου μεγέθους-γκράφιτι, σε συνεργασία με νεανικές ομάδες γκράφιτι, σχολές γραφιστικής και το Α.Π.Θ (Σχολή Καλών Τεχνών).

Ανάπλαση των οδών εκατέρωθεν των σιδηροδρομικών γραμμών με κατεδάφιση των τοίχων και αναδιαμόρφωση με πράσινο και κιγκλιδώματα που παρέχουν ασφάλεια χωρίς να εμποδίζουν την οπτική επαφή. Εύρος παρέμβασης από οδό Μιχαήλ Καλού έως σύνορα με Δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης (οδοί Μαργαροπούλου & Βίτσι).

Προσφυγικές Κατοικίες εφαπτόμενες στα Βυζαντινά Τείχη: φραγμός στην άκριτη και μαζική κατεδάφιση των τελευταίων εναπομεινάντων κτισμάτων που αποτελούν δείγματα προσφυγικών κατοικιών βαρύνουσας σημασίας για την τοπική μνήμη. Ανάδειξη και αποκατάσταση όσων απέμειναν και χρησιμοποίησή τους για ανάγκες του Δήμου είτε τοπικών δράσεων και συλλόγων.

Η Θεσσαλονίκη ως πόλη-μητέρα των Προσφύγων πρέπει να αποκτήσει ένα αντάξιο Μνημείο Προσφυγικού Ελληνισμού, με συμβολικό χαρακτήρα και με παράλληλες δράσεις όπως παροχή ασύλου σε διωκόμενα πρόσωπα από χώρες του εξωτερικού, ώστε να καταστεί Πόλη Μνήμης και Σεβασμού προς τους απανταχού πρόσφυγες και διωκόμενους. (σημειώνουμε πως δυστυχως η διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης (2006-10) επέλεξε για προφανείς ψηφοθηρικούς λόγους την ανεγερση ενός αποσπασματικού μνημείου ποντίων (το δεύτερο(!) σε απόσταση λίγων μέτρων στη νησίδα της οδού Ερμού) αμφιβόλου αιθητικής και ταυτόχρονα αψηφώντας το δίκαιο αίτημα των προσφυγικών σωματείων για ανάδειξη του ενιαίου χαρακτήρα της Γενοκτονίας του Ελληνισμού της Ανατολής).

Μουσείο Αγωνιστών: στα πρότυπα του Terror Museum της Βουδαπέστης, η Θεσσαλονίκη οφείλει στην Ιστορία της, να δημιουργήσει ένα αντίστοιχο Μουσείο Αγωνιστών το οποίο θα είναι νοηματικό μουσείο (με ελάχιστα ιστορικά εκθέματα αλλά περισσότερες διαδραστικές εφαρμογές) και θα περιλάβει ένα ευρύ ιστορικό φάσμα (επανάσταση Ζηλωτών στη βυζαντινή Θεσσαλονίκη-το πρώτο αστικό λαϊκό αντιεξουσιαστικό κίνημα στην παγκόσμια ιστορία, Εργατικό Κίνημα Θεσσαλονίκης και Μάης του ’33, Αντίσταση στη δικτατορία Μεταξά, Αντίσταση και Μαρτύρια των Θεσσαλονικέων στην Κατοχή, Δολοφονίες Λαμπράκη – Τσαρουχά – Βελδεμίρη – Χαλκίδη, Αντιδικτατορικός Αγώνας ‘67-’74, Πολυτεχνείο Θεσσαλονίκης και διαχρονικό φοιτητικό κίνημα). Καταλληλότερο κτίριο, το εγκαταλειμμένο μέγαρο της Πλατείας Δημοκρατίας (Βαρδαρίου) όπου λειτουργούσε η Γκεστάπο.

Διάνοιξη οδού Βίτσι σε όλο το μήκος της και μετονομασία της σε ‘’Αντιστασιακών Ξηροκρήνης ’’ (ώστε να εξαλειφθούν τα εμφυλιοπολεμικά κατάλοιπα στις ονοματοθεσίες και να αποδοθεί τιμή στου Αντιστασιακούς που έδρασαν κατά κόρον στα δυτικά της πόλης μας).

Εκτεταμένες και συστηματικές δενδροφυτεύσεις με κατάλληλα δέντρα ταχείας ανάπτυξης σε όλες τις Δημοτικές Κοινότητες.

Ανάπλαση Πλατείας Ιπποδρομίου:

i. ανάδειξη ιστορικότητας του άξονα με κατάλληλα καλαίσθητα banners και info-kiosk,

ii. υψηλόκορμη βλάστηση με φύτευση δέντρων που θα βελτιώνουν την αισθητική της γειτονίας έναντι των πολυόροφων παλαιωμένων οικοδομών,

iii. πράσινα φυτεμένα δώματα σε όλες τις πολυκατοικίες για βελτίωση του μικροκλίματος.

Αντίστοιχη πρακτική, με την εφαρμογή της παραπάνω τριπλέτας, σε παρόμοιους πυκνοδομημένους άξονες της πόλης.

Με πυρήνα το αρχοντικό της οδού Αναγεννήσεως (σκοπός η πλήρης αποκατάσταση μετά από εγκατάλειψη δεκαετιών) και τη βιβλιοθήκη του Σιδ. Σταθμού, να γίνει μια ενοποίηση δραστηριοτήτων ώστε να δημιουργηθεί ένα ισχυρό και παραγωγικό πολιτιστικό κέντρο- αντίβαρο στη Δυτική Πλευρά του Δήμου (αντίστοιχο του Βαφοπουλείου Πνευματικού Κέντρου της Ανατολικής πλευράς).

Καθαρισμός ζωολογικού κήπου Θεσσαλονίκης και τοποθέτηση εθελοντών και σπουδαστών ανάλογων ειδικοτήτων, με μηδενικό κόστος, για την συντήρησή του και ανάδειξή του σε χώρο αναψυχής για τους πολιτες αλλά και περίθαλψης άγριων ζώων και πτηνών.

Υποστήριξη του Food Festival και δημιουργία ανάλογων δράσεων όλο το χρόνο.

Νέο Δημαρχιακό Μέγαρο Θεσσαλονίκης

Εκμετάλλευση των άδειων κτιρίων του Δήμου και χρήση τους ως κέντρα υποδοχής αστέγων, μεταναστών, τοξικομανών και οποιουδήποτε βρίσκεται σε ανάγκη. Συνεργασία με εθελοντικές ομάδες και οργανισμούς για σταθερή παροχή σίτισης, εκπαίδευσης και ψυχολογικής υποστήριξης.

Σε συνεργασία με τα ανεξάρτητα σωματεία βάσης κάθε κλάδου για την όσο δυνατόν μεγαλύτερη διατήρηση εργασιακών δικαιωμάτων, διεύρυνση του ωραρίου εργασίας σε συνεχόμενο 9-9 στο κέντρο της πόλης στο πρότυπο άλλων ευρωπαϊκών χωρών, με αποτέλεσμα τη δημιουργία κάποιων θέσεων εργασίας και τόνωση της αγοράς.

Στήριξη των εννοιών αλληλεγγύης και συλλογικότητας με υποστήριξη συντροφικής κουζίνας, συνεταιριστικών οργανισμών, αγορών και δράσεων τοπικών ενώσεων πολιτών και συλλογικοτήτων, αρχικά διευκολύνοντας τις δράσεις τους, καθώς πολλές από αυτές αν όχι όλες, αποτελούν ειλικρινή προσφορά βοήθειας.

Συνεχής δενδροφύτευση και δημιουργία χώρων πρασίνου »όπου χωράει»!! Καθώς στην πόλη μας κυριαρχεί το μπετόν, ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε την δεδροφύτευση ως λύση ανάγκης, προσπαθώντας να τοποθετήσουμε πράσινο όπου μπορούμε! Σε άδεια ή τυφλά οικόπεδα και πρασιές, πολυσύχναστα και μη σημεία της πόλης. Προώθηση της δημιουργίας πράσινων δωμάτων (ταρατσών) και ακάλυπτων με όσα μέσα είναι διαθέσιμα χωρίς απαραίτητα υψηλά κονδύλια. Έτσι θα αλλάξει η εικόνα του ΄δάσους κεραιών’ στις ταράστες αλλά και των ακάλυπτων-σκουπιδότοπων. Επίσης, προβολή της ανθοέκθεσης, περισσότερα εθελοντικά σεμινάρια και μεταποίηση παλαιών στρατοπέδων σε πάρκα ή χώρους αγροτικής ενασχόλησης. Στήριξη των ήδη υπαρχουσών δράσεων.

Άνοιγμα στο κοινό των αμπελώνων και αποστακτιρίων κρασιού της πόλης με σκοπό την επιμόρφωση, δημιουργία εθελοντικών σεμιναρίων και διαμόρφωση της πόλης σε σταθερό προορισμό γευσιγνωσίας σε συνεργασία με τοπικούς παραγώγους τυριών ή λοιπών εδεσμάτων με παρουσίαση στην έκθεση, όχι μόνο στα πλαίσια του Food Festival.

Στήριξη των ήδη σταθερών φεστιβάλ και εκδηλώσεων της πόλης: Φεστιβάλ Κινηματογράφου & Ντοκιμαντέρ, Biennale, Δημήτρια με ανοικτή προσκληση σε νέους για ράση και συμμετοχή.

Δημιουργία πολυήμερου διαπολιτισμικού φεστιβάλ: Φεστιβάλ στο όποιο θα παρουσιάζονται όλες οι χώρες, θρησκείες, κουλτούρες που υφίστανται στην πόλη ή τη χώρα μας με σκοπό να γνωριστούμε και να έρθουμε κοντά σε ανθρώπινο επίπεδο. Ομιλίες, παραδοσιακοί χοροί, μουσικές, κουζίνες, τέχνες, όλα μαζί ως απάντηση στις ελεεινές ακροδεξιές φωνές. Γιατί απλά είμαστε όλοι το ίδιο.

Τόνωση του λιμανιού. Φτάσαμε σε σημείο που φεύγει μισό πλοίο κάθε καλοκαίρι! Οργάνωση μίνι κρουαζιέρων ξεκινώντας από την πόλη μας με κατεύθυνση Χαλκιδική, Αμμουλιανή, Θάσο, Σαμοθράκη, σε συνεργασία με τουριστικά πρακτορεία κάνοντας έτσι την πόλη μας τέλειο και οικονομικό προορισμό για το καλοκαίρι στα πρότυπα της Τουρκίας. Τόνωση του Λιμανιού και της αγοράς.

Κατασκευή μουσουλμανικού τεμένους στην πόλη (υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας για την αποφυγή αλλότριων παρεμβάσεων και πάντα με αισθητική που να συνάδει με την ιστορία και τις ευαισθησίες της πόλης). Ενώ υπάρχουν χριστιανικές εκκλησίες (ορθόδοξες, καθολικές, παλαιού ημερολογίου) και συναγωγές, τιμώντας την πλούσια ιστορία της πόλης, δεν υπάρχει επίσημος χώρος λατρείας για τους μουσουλμάνους (έτσι αναφύονται ανεπίσημοι χώροι λατρείας που οδηγούν σε γκετοποίηση περιοχών).

Διεύρυνση ποδηλατόδρομων και δημιουργία τους εκεί που δεν υπάρχουν. Στροφή στην οικολογική μετακίνηση. Τοποθέτηση ποδηλάτων-ταξί στην πόλη. Στήριξη των πεζοδρομήσεων με σκοπό την μείωση κίνησης και συνεπώς και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Κατά κύριο λόγο οι προτάσεις στηρίζονται στην εθελοντική εργασία με την σχετικά απλή και όχι ιδιαίτερα δαπανηρή στήριξη του Δήμου για να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως απάντηση σε κάποια από τις προτάσεις, το ‘δεν έχουμε λεφτά’ και με βάση την πίστη ότι μπορούμε και μόνοι μας, αρκεί να μας νοιάζει λίγο παραπάνω.

Ένα χαμένο άγνωστο φιλμ από τους πρόσφυγες του 1922 στην Σμύρνη

Εκπληκτικό φιλμ ντοκουμέντο του George Magarian, κατά την διάρκεια των γεγονότων της Σμύρνης.

Ο George Magarian, γεννημένος το 1895 σπούδασε στο “Αμερικανικό Κολλέγιο” στο Ικόνιο της Μικράς Ασίας. Αργότερα, διατέλεσε διευθυντής στο παράρτημα του Ικονίου της ΧΑΝ (Χριστιανική Αδελφότης Νέων) ή YMCA.

Αν και η YMCA δεν είναι φιλανθρωπική οργάνωση, την περίοδο των γεγονότων στη Μικρά Ασία, το 1922, οργάνωσε δομές ανακούφισης των θυμάτων της τραγωδίας αυτής. Ο George Magarian, την ίδια στιγμή που συμμετείχε στα γεγονότα αυτά, την ίδια στιγμή, με μια μηχανή 35 mm, κινηματογράφησε πολλές σκηνές της ανθρωπιστικής καταστροφής, στη Σμύρνη, στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη.

Οι συγκλονιστικές αυτές εικόνες παρέμειναν επί 86 χρόνια στο διαμέρισμα της συζύγου του, στη Νέα Υόρκη. Όλοι αγνοούσαν την ύπαρξή τους, έως ότου το 2008 ο εγγονός του βρήκε το μοναδικό αυτό ντοκουμέντο, το έσωσε από τη φθορά του χρόνου, και έτσι, είμαστε τώρα σε θέση να δούμε αυτά τα μοναδικά σπαράγματα της μνήμης.